Projelerimiz

Üniversite–STK İş Birliğinde Sosyal İnovasyon Model Projelerinin Toplumsal Katkıya Etkisi:

(YÖK ve YÖKAK Toplumsal Katkı Ekseni Bağlamında)

Sosyal inovasyon, toplumsal sorunlara sürdürülebilir, yenilikçi ve katılımcı çözümler geliştirme süreci olarak tanımlanır. Bu süreçte üniversiteler ve sivil toplum kuruluşları (STK’lar), hem bilgi üretimi hem de sosyal etki yaratımı açısından önemli aktörlerdir. Özellikle Yükseköğretim Kurulu (YÖK) ve Yükseköğretim Kalite Kurulu’nun (YÖKAK) 2023 ve sonrası kalite güvencesi sistemlerinde üniversitelerin “toplumsal katkı ekseni” temel bir değerlendirme alanı haline gelmiştir. Bu doğrultuda üniversite–STK iş birlikleriyle yürütülen sosyal inovasyon projeleri, üniversitelerin üçüncü misyonu kapsamında stratejik bir araç olarak öne çıkmaktadır.

Üniversite–STK İş Birliği Bağlamında Sosyal İnovasyonun Tanımı ve Önemi

Üniversiteler, akademik bilgi üretimi ve araştırma altyapısı ile; STK’lar ise sahadaki ihtiyaç tespiti, uygulama becerisi ve toplumsal kapsayıcılığı güçlendiren yönleriyle sosyal inovasyon projelerinde tamamlayıcı roller üstlenmektedir. Bu sinerji, YÖKAK’ın “toplumla etkileşim ve katkı” boyutunda ölçülen kriterler açısından da stratejik bir değere sahiptir.

Tematik Alanlarda Sosyal İnovasyon Projeleri

Üniversite-STK ortaklığıyla geliştirilen projeler şu tematik alanlarda somutlaşmaktadır:

• Eğitim ve Gençlik Gelişimi: Akademik içerikle desteklenen gençlik katılım projeleri, gönüllülüğü ve toplumsal sorumluluğu artırır.
• Sağlık ve Sosyal Refah: Psikososyal destek, halk sağlığı, dezavantajlı bireylere yönelik hizmet modelleri geliştirilir.
• Çevresel Sürdürülebilirlik: İklim krizi, çevre bilinci, geri dönüşüm ve ekolojik farkındalık konularında sosyal farkındalık kampanyaları düzenlenir.
• Toplumsal Kapsayıcılık: Kadınlar, yaşlılar, mülteciler ve engelli bireyler gibi gruplara yönelik kapsayıcı sosyal politikalar hayata geçirilir.

Bu projeler, üniversitelerin toplumsal katkı performanslarının ölçülebilir çıktılara dönüştürülmesini sağlayarak YÖKAK değerlendirme sisteminde izlenebilirlik ve sürdürülebilirlik açısından kritik rol oynar.

Toplumsal Katkı Boyutları:

Üniversite-STK iş birliklerinin etkileri, aşağıdaki toplumsal katkı başlıkları altında değerlendirilebilir:

• Sosyal Sermayenin Güçlenmesi: Toplumsal güven, gönüllülük ve iş birliği kültürü desteklenir. Gençlerin aktif yurttaşlık rollerine hazırlanmasına katkı sunulur.
• Ekonomik Katkılar: Sosyal girişimcilik desteklenerek bireylerin ekonomik hayata katılımı artırılır. Kadın girişimciliği örneklerinde olduğu gibi, sürdürülebilir kalkınma hedeflerine doğrudan etki edilir.
• Eğitim ve Bilinçlenme: Üniversite-STK iş birliğiyle düzenlenen atölyeler, seminerler ve eğitim programları, bireylerde davranış değişikliği yaratacak düzeyde farkındalık oluşturur.
• Politika Geliştirme Süreçlerine Katkı: Akademik araştırmalar ve saha verilerinin birleşimiyle oluşturulan çıktılar, kamu politikalarının kanıta dayalı şekilde şekillenmesine imkân tanır.

YÖK ve YÖKAK’ın kalite güvencesi sistemleri doğrultusunda üniversite-STK iş birliğine dayalı sosyal inovasyon projelerinin etkisinin artırılması için şu öneriler öne çıkmaktadır:

• Etki Değerlendirme Sistemlerinin Güçlendirilmesi: Nitel ve nicel veri temelli değerlendirme araçlarıyla projelerin izlenebilirliği artırılmalı, toplumsal katkı göstergeleri sistematik biçimde analiz edilmelidir.
• Sürdürülebilir Finansman Modelleri: Kamu–özel sektör iş birlikleri ile hibrit finansman stratejileri geliştirilerek proje sürdürülebilirliği sağlanmalıdır.
• Bilgi Entegrasyonu: Akademik uzmanlık ve saha deneyiminin birbirini tamamlayacağı yapılar oluşturulmalı, paydaşlar arası eşgüdüm sağlanmalıdır.
• Katılımcı Yaklaşımlar: Toplum üyelerinin proje tasarım ve uygulama süreçlerine katılımı desteklenmeli; toplumsal sahiplenme duygusu artırılmalıdır.

Üniversite ve STK iş birliğinde geliştirilen sosyal inovasyon projeleri, yükseköğretim kurumlarının toplumsal katkı misyonunu gerçekleştirmesinde stratejik bir rol üstlenmektedir. YÖKAK’ın kalite değerlendirme çerçevesinde vurgulanan “toplumla etkileşim” kriterleriyle de birebir örtüşen bu projeler, sosyal sermayeyi güçlendirmekte, politikaların şekillenmesine veri sağlamakta ve sosyal dönüşüme öncülük etmektedir. Bu nedenle üniversitelerin sosyal inovasyonu kurumsal yapıların ve stratejik planların ayrılmaz bir parçası haline getirmesi büyük önem arz etmektedir.