Sosyal İnovasyon Model Projelerimiz

Üniversite–STK İş Birliğinde Sosyal İnovasyon Model Projelerinin Toplumsal Katkıya Etkisi:

(YÖK ve YÖKAK Toplumsal Katkı Ekseni Bağlamında)

Sosyal inovasyon, toplumsal sorunlara sürdürülebilir, yenilikçi ve katılımcı çözümler geliştirme süreci olarak tanımlanır. Bu süreçte üniversiteler ve sivil toplum kuruluşları (STK’lar), hem bilgi üretimi hem de sosyal etki yaratımı açısından önemli aktörlerdir. Özellikle Yükseköğretim Kurulu (YÖK) ve Yükseköğretim Kalite Kurulu’nun (YÖKAK) 2023 ve sonrası kalite güvencesi sistemlerinde üniversitelerin “toplumsal katkı ekseni” temel bir değerlendirme alanı haline gelmiştir. Bu doğrultuda üniversite–STK iş birlikleriyle yürütülen sosyal inovasyon projeleri, üniversitelerin üçüncü misyonu kapsamında stratejik bir araç olarak öne çıkmaktadır.

Üniversite–STK İş Birliği Bağlamında Sosyal İnovasyonun Tanımı ve Önemi
Üniversiteler, akademik bilgi üretimi ve araştırma altyapısı ile; STK’lar ise sahadaki ihtiyaç tespiti, uygulama becerisi ve toplumsal kapsayıcılığı güçlendiren yönleriyle sosyal inovasyon projelerinde tamamlayıcı roller üstlenmektedir. Bu sinerji, YÖKAK’ın “toplumla etkileşim ve katkı” boyutunda ölçülen kriterler açısından da stratejik bir değere sahiptir.

Tematik Alanlarda Sosyal İnovasyon Projeleri
Üniversite-STK ortaklığıyla geliştirilen projeler şu tematik alanlarda somutlaşmaktadır:

• Eğitim ve Gençlik Gelişimi: Akademik içerikle desteklenen gençlik katılım projeleri, gönüllülüğü ve toplumsal sorumluluğu artırır. 
• Sağlık ve Sosyal Refah: Psikososyal destek, halk sağlığı, dezavantajlı bireylere yönelik hizmet modelleri geliştirilir. 
• Çevresel Sürdürülebilirlik: İklim krizi, çevre bilinci, geri dönüşüm ve ekolojik farkındalık konularında sosyal farkındalık kampanyaları düzenlenir. 
• Toplumsal Kapsayıcılık: Kadınlar, yaşlılar, mülteciler ve engelli bireyler gibi gruplara yönelik kapsayıcı sosyal politikalar hayata geçirilir. 

Bu projeler, üniversitelerin toplumsal katkı performanslarının ölçülebilir çıktılara dönüştürülmesini sağlayarak YÖKAK değerlendirme sisteminde izlenebilirlik ve sürdürülebilirlik açısından kritik rol oynar.

Toplumsal Katkı Boyutları:
Üniversite-STK iş birliklerinin etkileri, aşağıdaki toplumsal katkı başlıkları altında değerlendirilebilir:

• Sosyal Sermayenin Güçlenmesi: Toplumsal güven, gönüllülük ve iş birliği kültürü desteklenir. Gençlerin aktif yurttaşlık rollerine hazırlanmasına katkı sunulur. 
• Ekonomik Katkılar: Sosyal girişimcilik desteklenerek bireylerin ekonomik hayata katılımı artırılır. Kadın girişimciliği örneklerinde olduğu gibi, sürdürülebilir kalkınma hedeflerine doğrudan etki edilir. 
• Eğitim ve Bilinçlenme: Üniversite-STK iş birliğiyle düzenlenen atölyeler, seminerler ve eğitim programları, bireylerde davranış değişikliği yaratacak düzeyde farkındalık oluşturur. 
• Politika Geliştirme Süreçlerine Katkı: Akademik araştırmalar ve saha verilerinin birleşimiyle oluşturulan çıktılar, kamu politikalarının kanıta dayalı şekilde şekillenmesine imkân tanır. 

YÖK ve YÖKAK’ın kalite güvencesi sistemleri doğrultusunda üniversite-STK iş birliğine dayalı sosyal inovasyon projelerinin etkisinin artırılması için şu öneriler öne çıkmaktadır:

Etki Değerlendirme Sistemlerinin Güçlendirilmesi: Nitel ve nicel veri temelli değerlendirme araçlarıyla projelerin izlenebilirliği artırılmalı, toplumsal katkı göstergeleri sistematik biçimde analiz edilmelidir. 

• Sürdürülebilir Finansman Modelleri: Kamu–özel sektör iş birlikleri ile hibrit finansman stratejileri geliştirilerek proje sürdürülebilirliği sağlanmalıdır. 
• Bilgi Entegrasyonu: Akademik uzmanlık ve saha deneyiminin birbirini tamamlayacağı yapılar oluşturulmalı, paydaşlar arası eşgüdüm sağlanmalıdır. 
• Katılımcı Yaklaşımlar: Toplum üyelerinin proje tasarım ve uygulama süreçlerine katılımı desteklenmeli; toplumsal sahiplenme duygusu artırılmalıdır. 

Üniversite ve STK iş birliğinde geliştirilen sosyal inovasyon projeleri, yükseköğretim kurumlarının toplumsal katkı misyonunu gerçekleştirmesinde stratejik bir rol üstlenmektedir. YÖKAK’ın kalite değerlendirme çerçevesinde vurgulanan “toplumla etkileşim” kriterleriyle de birebir örtüşen bu projeler, sosyal sermayeyi güçlendirmekte, politikaların şekillenmesine veri sağlamakta ve sosyal dönüşüme öncülük etmektedir. Bu nedenle üniversitelerin sosyal inovasyonu kurumsal yapıların ve stratejik planların ayrılmaz bir parçası haline getirmesi büyük önem arz etmektedir.

 

• Yengeç Projesi (Üsküdar Üniversitesi-Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı)
• Aileler Üniversitede Projesi (Üsküdar Üniversitesi- İstanbul Valiliği- NPİstanbul Beyin Hastanesi- Üsküdar Kaymakamlığı-Pendik Kaymakamlığı-Gaziosmanpaşa Kaymakamlığı-Eyüp Kaymakamlığı)
• Dört Mevsim Güzel İnsan Olmak Projesi (İçişleri Bakanlığı- Üsküdar Üniversitesi- Antalya Valiliği-Antalya Sağlıklı Yaşam Derneği-Kepez Belediyesi-Antalya Milli Eğitim Müdürlüğü- Genç Beyinler Akademisi)
• STK’lar Üniversitede Projesi (İçişleri Bakanlığı- Üsküdar Üniversitesi-Amasya Dernekler Federasyonu-Haydi Tut Elimi Derneği-Genç Beyinler Akademisi)
• Edebiyatımızın Yeni Yüz Yılına Yüz Yeni Yazar Projesi (İçişleri Bakanlığı- Üsküdar Üniversitesi-Çanakkale-Tekirdağ Dernekler Konfederasyonu-Genç Beyinler Akademisi)
• Gölgeden Işığa Projesi (İçişleri Bakanlığı- Üsküdar Üniversitesi- Kastamonu Dernekler Federasyonu-Genç Beyinler Akademisi)
• Sağlıklı İlişkiler Kalıcı Evlilikler Projesi (İçişleri Bakanlığı- Üsküdar Üniversitesi-Dilovası Kaymakamlığı- Kocaeli Dernekler Federasyonu-Genç Beyinler Akademisi)
• Zamana Kök Salan Şehirler Projesi (İçişleri Bakanlığı- Üsküdar Üniversitesi-Tokat Dernekler Konfederasyonu- Genç Beyinler Akademisi)
• Afetsavar Haneler Projesi (İçişleri Bakanlığı- Üsküdar Üniversitesi-Tekirdağ Dernekler Federasyonu- Genç Beyinler Akademisi)
• Beyaz Ev Projesi (İçişleri Bakanlığı- Üsküdar Üniversitesi-İstanbul Üniversitesi- İSTANBUL Valiliği- Gaziosmanpaşa Kaymakamlığı- Gaziosmanpaşa Belediyesi-Gaziosmanpaşa Milli Eğitim Müdürlüğü-Nar Masalları Derneği- Genç Beyinler Akademisi)
• Gence Umut Hatay'a Hayat Projesi (Gençlik ve Spor Bakanlığı – Üsküdar Üniversitesi- Karadeniz Dernekler Konfederasyonu- Genç Beyinler Akademisi)
• Gönüllü Gençlerle Gönüllerin Şehrine İyilik Hareketi Projesi (Gençlik ve Spor Bakanlığı – Üsküdar Üniversitesi- Maltepe GSM- Karatay Belediyesi- KONES Kooperatifi Genç Beyinler Akademisi)
• Dijital Çağda Sürdürülebilir Gelecek İçin Değerler Köprüsü Projesi (Gençlik ve Spor Bakanlığı – Üsküdar Üniversitesi- Maltepe GSM- Karatay Belediyesi- KONES Kooperatifi- Genç Beyinler Akademisi)
• Medeniyet Coğrafyamızda Gelecek İçin Birlik Çalışması Projesi (Gençlik ve Spor Bakanlığı – Üsküdar Üniversitesi-Adaleti Savunanlar Derneği- Genç Beyinler Akademisi)
• "Desteğim Seninle Her Yerde'' Darülaceze Gönüllüler Atölyesi Projesi (Gençlik ve Spor Bakanlığı – Üsküdar Üniversitesi-Tedavisel Beyin Haritalama Derneği- Darülaceze Başkanlığı- Genç Beyinler Akademisi)
• Okuyan Üniversite- Okuyan Lise Projesi (Gençlik ve Spor Bakanlığı – Üsküdar Üniversitesi-Haydi Tut Elimi Derneği- Genç Beyinler Akademisi)
• Enerjimiz Rotamız Projesi (Gençlik ve Spor Bakanlığı – Üsküdar Üniversitesi- Karadeniz Dernekler Konfederasyonu- Genç Beyinler Akademisi)
• Potansiyelden Performansa Girişimcilik Projesi (TÜBİTAK-Üsküdar Üniversitesi- Genç Beyinler Akademisi-Üsküdar Belediyesi)
• Duyguları Kucakla "Her Duygu Bir Yetenek Her Yetenek Bir Gelecek Projesi (TÜBİTAK-Üsküdar Üniversitesi- Genç Beyinler Akademisi-Üsküdar Belediyesi)
• Gönüllülük Elçileri Projesi (Ankara Kızılay Genel Başkanlığı- Üsküdar Üniversitesi- Haydi Tut Elimi Derneği- Üsküdar Kaymakamlığı- Üsküdar Belediyesi- Üsküdar Kızılay Şubesi)
• Sessiz İyilikler Platformu Projesi (Ankara Kızılay Genel Başkanlığı- Üsküdar Üniversitesi- Haydi Tut Elimi Derneği- Üsküdar Kaymakamlığı- Üsküdar Belediyesi- Üsküdar Kızılay Şubesi)
• Araman Yeter Projesi (Üsküdar Üniversitesi-Üsküdar Kaymakamlığı- Üsküdar Milli Eğitim Müdürlüğü-Üsküdar Belediyesi- Genç Beyinler Akademisi)
• Desteğim İçin Araman Yeter Sadece Projesi (Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı- Üsküdar Üniversitesi- Kahramanmaraş Belediyesi- Genç Beyinler Akademisi)
• Sesleriniz Sesimiz Gücünüz Geleceğimiz Projesi (Avrupa Birliği-Üsküdar Üniversitesi- Haydi Tut Elimi Derneği-Genç Beyinler Akademisi)
• Bir Masal Anlat Bana İçinde Virüs Olmasın Projesi (Avrupa Birliği-Üsküdar Üniversitesi- Haydi Tut Elimi Derneği-Genç Beyinler Akademisi-Aile ve Sosyal Hizmetler Müdürlüğü İstanbul)
• Üsküdar’dan Dünyaya Açılan Kapı Projesi (Gençlik ve Spor Bakanlığı – Üsküdar Üniversitesi- Genç Beyinler Akademisi-SKS)
• Ergoterapi ile Pozitif Uyum Pozitif Denge Projesi (Gençlik ve Spor Bakanlığı – Üsküdar Üniversitesi-Haydi Tut Elimi Derneği- Genç Beyinler Akademisi-SKS)
• Gençlerle Pozitif İyi Oluşa Doğru Projesi (Gençlik ve Spor Bakanlığı – Üsküdar Üniversitesi-Haydi Tut Elimi Derneği- Genç Beyinler Akademisi-SKS)
• Çocuklar Başrolde Projesi (Üsküdar Üniversitesi- Genç Beyinler Akademisi-SKS)
• Pozitif Eğitim Liderleri Projesi (Üsküdar Üniversitesi-Üsküdar Kaymakamlığı- Üsküdar Milli Eğitim Müdürlüğü-Üsküdar Belediyesi- Genç Beyinler Akademisi)